میزان انطباق اهداف کتابهای تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی تحصیلی با اسناد فرادست آن

میزان انطباق اهداف کتابهای تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی تحصیلی با اسناد فرادست آن غلامعلی سیفی* دکتر بهروز مهرام** دکتر مقصود امین خندقی*** دکتر محمود سعیدی رضوانی**** چکیده پژوهش حاضر با هدف بررسی تناسب هدفها در کتابهای درسی تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی تحصیلی با اهداف تصریح شده در اسناد فرادست نظام آموزشی انجام شده است. سؤال کلی این مطالعه معطوف به همسویی هدفهای کتابهای مورد بررسی با اسناد فرادست و مشتمل بر راهنمای برنامه درسی مطالعات اجتماعی، اهداف شورای عالی آموزش و پرورش، سند تحول راهبردی نظام تربیت رسمی و عمومی، سند چشم­انداز بیست ساله کشور و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بوده است. روش پژوهش تلفیقی از دو روش مقایسه ای و تحلیل محتوا بود. در قسمت انطباق میان محتوای اسناد و  همسویی آنها، از روش مقایسه ای و برای تعیین فراوانی در هر مقوله، از تحلیل محتوا بهره گیری شد. واحد ثبت در تحلیل اسناد فرادست، مواد قانونی و در کتابهای درسی مضمون بود. فرایند کد گذاری به شیوه قیاسی انجام شد. برای بررسی اعتبار کدگذاری، یک چهارم از محتوای هر کتاب به صورت تصادفی انتخاب  شد و سه نفر  آن را کدگذاری کردند. میزان همسانی در این فرایند برابر با  96/0 مشاهده شد.  یافته­ها نشان داد اگر چه میزان همسویی کتابهای درسی با اهداف اجتماعی فرادست بالاست، لیکن به هدفهای سیاسی کمتر توجه شده است و این موضوع در پایه­های اول و دوم بارزتر است. همچنین میان نگاه صاحب­نظران درباره اهمیت هدفها و میزان توجه به آنها در کتابهای درسی رابطه قابل قبولی وجود ندارد. بازنگری در سازماندهی و رابطه عمودی محتوای درس تعلیمات اجتماعی به­ویژه در زمینه اهداف سیاسی، از اقدامات ضروری برای برنامه ریزان و مؤلفان کتابهای درسی قلمداد شده است. کلید واژه­ها: اسناد برنامه درسی، هدف، کتاب درسی، تعلیمات اجتماعی، دوره راهنمایی تحصیلی   __________________________________________________________ تاریخ دریافت: 15/12/90                                 تاریخ پذیرش:  2/8/92 *کارشناس ارشد برنامه ریزی درسی از دانشگاه فردوسی مشهد                                                                   [email protected] ** دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد                                                                                                         [email protected] ***استادیار دانشگاه فردوسی مشهد                                                                                              [email protected] ****دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد                                                                                                            [email protected]